GEREDE VE ESKİPAZAR HALKI
“ÇEVRE KATLİAMINA DUR PLATFORMU”
BASIN AÇIKLAMASI (12.03.2023)
Gerede çayına arıtılmadan kirletici konsantrasyonu yüksek endüstriyel atıksu deşarjı nedeniyle, Gerede çayının
60 km boyunca içinden geçtiği Gerede ve Eskipazar İlçlerine ait 80 köy ve mahallemizi giderek artan şiddetde kötü koku, besi ve süt ineği ölümleri, balık ölümleri, köy içme suyu kirlenme tehdidi, kirli tarımsal su tehditi olarak olumsuz etkilemekte, yaşanan çevre katliamı, kirliliğin en yakınındaki
Gerede ve Eskipazar halkını adeta köylerinde göçe zorlamaktadır.
Bu halkın bu sorunlarla birlikte yaşamını sürdürme şansı yoktur. Köyleri ziyaret eden herkes bunu görmektedir..
Gerede çayı, Geredenin güney batısından doğarak, Eskipazar sınırlarında Çerkeş Çayı , Karabük sınırlarında Eskipazar ve Araç Çayı, Yenice’de Yenice Çayı ve Devrek’te Devrek Çayı ile birleşerek Karadeniz’e dökülen Filyos Irmağını oluşturan 288 km uzunluktaki Nehir Havzasının menba noktasındadır.
Gerede çayında oluşan kirlilik, Nehir havzasının en başında olması nedeniyle sadece Gerede-Eskipazar gibi lokal bir alanı değil, Filyos Irmağına ulaşana kadar kat ettiği 288 km boyunca Çerkeş Köyleri, Karabük, Yenice, Devrek başta olmak üzere
tüm Nehir havzasını katliam ölçüsünde kirletmektedir.
Diğer önemli bir çevre katliamı da , bu kirli endüstriyel atık suyun zaten sadece ilk 100 metresi canlı kaldığı bilinen adeta ölüme sürüklenen
Karadeniz’i, tamamen ölüme götürmesidir.
Özetle dikkat çekmek istediğimiz husus, Gerede Çayına arıtılmadan deşarj edilen kirli endüstriyel atıksu sorunu, sadece Gerede ve Eskipazar halkının değil aynı zamanda Batı Karadeniz Nehir havzasının hatta Türkiye’nin önemli bir sorunu haline geldiğinin fark edilmesidir.
Konu çevre katliamı boyutunda ve yaşamsaldır. Hayvan ölümleri ile başlayan süreç Allah esirgesin artık insan ölümleri içinde potansiyel tehlike arz etmektedir.
DUR DİYECEĞİZ
Bu zehirli suyun yarattığı sorunları havzanın en başında olan ve sorunu en acı şekilde yaşayan Gerede ve Eskipazar halkı olarak “Çevre Katliamına Dur Platformu” nı oluşturmuş bulunmaktayız.
Platformun bileşenleri içinde bizzat sorunu yaşayan 75 yerleşim birimi sakinlerinden oluşan Yöre köy halkı, Çiftçisi, Üreteni, Balıkçısı, Esnafı, Mühendisi, Profesörü herkes yerini almıştır.
SORUNUN KAYNAĞI NEDİR?
Bilindiği üzere endüstriyel, evsel,tarımsal kullanımlar sonucu kirlenmiş atıksu deşarjı Kirli Su Atık Yönetmeliği hükümlerine tabidir.
Alıcı ortamlara her türlü atıksu deşarjı, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği 37. maddesi gereğince çevre iznine tabidir.
Bu kapsamda alıcı ortama atıksu deşarjı yapan kurum, kuruluş ve işletmelere mevzuatta verilen standartları sağlayacak uygun arıtma tesislerini kurmaları sağlandıktan sonra Çevre izni verilmektedir.
Ancak, Gerede deri sanayii kuruluşları başta olmak üzere söz konusu Gerede çayına endüstriyel atıksu deşarjı gerçekleştiren işletmelerin yönetmelik hükümlerine uymadıkları, yetkililerce yapılan denetimler sonucunda uygulanan cezai işlemlerin sorunun çözümünde yetersiz kaldığı, TBMM’de verilen soru önergelerinde cezai işlemler yapıldığı yanıtının alındığı, Arıtma tesisinin kurulu tesis kapasitesi ile uyumlu olmadığı, yetersiz kaldığı tesbitini yapmış bulunmaktayız.
Çünkü geleneksek olarak deri işletmeciliğini sürdüren Gerede halkı, sektörün gelişmesi için kurulan Gerede Deri OSB’nin kuruluşundan itibaren Gerede’nin dışından da gelen yeni yatırımcılara kapısını açmış, sürekli yeni fabrikalarla olağanüstü kapasitelere ulaşmış ancak ilave Arıtma Tesisi yatırımı gerçekleşmemiş, var olan arıtma kooperatifi iyi işlememiş, arıtma imkanı olmayan kirli endüstriyel atıksu Gerede- Filyos havzasına deşarj edilmiştir.
Bu husus mevcut kanunlara aykırı ve işletmelerin faaliyetlerinin durdurulmasını gerektiren vahim bir durumdur. Bu hususta gerektiğinde yasal yollara başvurmaktan ve işletme faaliyetlerini durudurmaktan çekinmeyeceğimizin bilinmesini isteriz.
İkinci bir husus da Ankara’ya transfer edilen Gerede çayından, doğal akış havzasındaki ekolojiyi korumak için Nehir havzasına bırakılması gereken suyun bırakılıp bırakılmadığı hususudur.
Platform olarak bu hususun da proje bazında incelemesi başlatılmış olup sıkı takipçisi olunacaktır.
PLATFORM OLARAK SAYIN BOLU VALİSİ, SİYASİ PARTİLER VE STK’LAR İLE 10.03.2023 GÜNÜ BİR DİZİ GÖRÜŞMELER GERÇEKLEŞTİRDİK.
Gerede ve Eskipazar Halkı “Çevre Katliamına Dur Platformu “ olarak sorunun kamuoyu dikkatine taşınması ve Bolu Valiliğimizce çözüm noktasında işbirliği ve dayanışma içine girmek maksadı ile 10.03.2023 Cuma günü alınan randevular çerçevesinde bir dizi görüşme gerçekleştirilmiş ve bir takım somut sonuçlar elde edilmiştir.
Sivil Toplum Kuruluşu olarak Bolu Makina Mühendisleri Odası İl Temsilciliği ve TEMA İl Temsilcilikleri ile yapılan görüşmelerde Platformumuza ihtiyaç duyulan her alanda tam destek sağlanacağı beyanı bizleri daha da cesaretlendirmiş ve mutlu etmiştir. Kendilerine teşekkür ederiz.
Siyasi Partilerden AK Parti ( İktidar) ve CHP ( Ana Muhalefet) Partilerinden randevu talep edilmiştir.CHP İl Yöneticileri geniş bir katılımla bizleri bir saati aşkın süreyle dinlemişler ve sorunu önemsediklerini mücadelenin ve çözümün her aşamasında destek olacaklarını ifade etmişlerdir. Bu hususta kendilerine müteşekkiriz.
Ak Parti randevusu akşam saat 18.00 olarak verilmiş, bu yüzden proğramın en başında planlanırken en son görüşmeye kalmış , Vali beyle gerçekleşen son görüşmemizden sonra telefonla tekrar görüşme talep edilmiş ancak zamanın kısıtı nedeniyle görüşme gerçekleşememiştir. Burada karşılıklı olarak farklı bir olumsuz niyetin olmadığını ve bir daha ki sefere görüşme isteği karşılıklı iradesi ile görüşme ertelenmiştir. Partiler üstü konumumuz nedeniyle bu hususa ayrıntılı açıklama getirilme ihtiyacı duyulmuştur.
BOLU VALİMİZ SAYIN ERKAN KILIÇ İLE GÖRÜŞME İÇERİĞİ
Resmi kurumlarla yaptığımız görüşmede Özetle; söz konusu problemin çözümünde izlenmesi gereken yolu ve bugüne kadar gerçekleşmemiş olmasının bizlerde yarattığı güven kaybı nedeni ile bugün bizleri gönülleyerek göndermek yerine somut adımlar beklediğimizi yetkililere öncelikle ve açıkca ifade etme fırsatı bulduk.
- Sayın Vali görüşmenin ilk cümlesinde “sorunun farkında olduklarını ve çözüm bulmanın devlet olarak görevleri olduğunu” beyanla başlamıştır. Bu olumlu tutumu 2,5 saat süren ayrıntılı görüşmenin tüm safhalarında devam etmiştir. Devlet ciddiyeti,şeffaflığı ve görev sorumluluğu içinde davranan Sayın Valimize teşekkür ederiz.
- Yaşanan sorunlar ve çözüm talepleri, canı yanan köyün çiftçisi, balıkçısı, besicisi, sanayideki esnafı, bu köylerden yetişmiş Muhasebecisi, Mühendisi, Profesörü ile el birliği içinde bütün boyutları ile Sayın Valimize aktarılmıştır.
- Vali bey görüşmenin akışında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürü ve İl Müdür Yardımcısını da telefonla arayarak masaya davet etmiştir.
- Arıtma sisteminin bazı cihaz ve makinaları yurt dışından ithal ürünlerdir. Bu ekipmanın sahaya inmesi ve montajın başlaması için bize Vali bey ve İl Müdürümüz tarafından somut tarih verilmiştir. Bu tarih 2023 yılı Nisan ayı sonudur. Platformumuz techizatın geleceği gün izleme ve değerlendirme için sahaya davet edilmiştir.
- Platform bileşenlerinden Eskipazar Ekonimik Kalkınma Derneğinin Başkanlığa bu konunun çözümü için ilk resmi yazılı başvurusu bundan 8 yıl önce 2015 yılıdır. Dolayısı ile arıtma tesisi talebinin yıllardır sürüncemede kalmasının tabii ki temel nedeni finansmanı olduğunu tahmin etmek zor değildir.
Platform olarak gerekli yatırımın finansmanı için bir araştırma yaptık ve Sanayi Bakanlığı 2023 yılı OSB Yatırımları verilerine göre Gerede Deri OSB Arıtma Tesisi Yatırım Tutarı 200 milyon TL olduğunu taspit ettik. Yatırım kamu kaynaklarından yapılacak ve İşletme sahipleri katılım payı ödeyecektir. Maddi bedeli devlet için bu kadar küçük olan bir yatırımın yapılmamasının bedeli ülke toprakları ve halkı için maddiyatla ölçülemeyecek kadar büyütür. Bu konuda artık hepimizin işleyeceğimiz konular arasındadır.
- İkinci bir olumlu çıktı, kurulacak arıtma kapasitenin mevcut fabrikaların atıksularını arıtmaya yeterli olup olup olmayacağı, yeni yapılacak arıtmadan sonra yeni yatırımların ilave edilip edilmeyeceği gibi Platformumuzun yönelttiği sorulardan sonra Vali beyin konuya olan duyarlı yaklaşımı ve girişimlerinin göstergesi olarak İl Müdürüne yanımızda bir talimatı olmuştur. Bu talimat platform üyelerimizin de önerisi ile deri sanayiinde arıtmaya güzel örnek olan TUZLA DERİ OSB nin incelemeler yapılmak üzere teknik ziyaret gerçekleştirilmesidir. Bu gezinin yetkililerde ufuk açıcı olacağını düşünüyor ve yeterli teknoloji ve kapasiteye sahip arıtma tesisinin yapımı için değerli buluyoruz.
- En önemli konulardan birisi de, Ankara’ya transfer edilen, Gerede çayından, doğal akış havzasındaki ekolojiyi korumak için Nehir havzasına bırakılması zorunlu suyun bırakılıp bırakılmadığı hususudur.
Bu oranın yüzde 25 olduğu konusunda duyumlar olmakla birlikte projeye ulaşılarak şu anda havzasına bırakılmayan su miktarının takibinin Platformumuzca takibidir. Bu yönde karar almış bulunmaktayız.
SONUÇ OLARAK
Sadece gönül alınarak gönderilecek bir platform olmayacağımız yetkililere anlatılmış , güzel bir farkındalık ve girişim başlatılmıştır.
Vali beye ve İl Müdürümüze,İl Müdür Yardımcımıza bu konuda oyalayıcı değil çözüm yönüyle 2,5 saat bizimle konuyu şeffaf şekilde görüşmüş, önemli girişimler ve yaklaşımlar göstermişlerdir, kendilerine samimim teşekkürlerimizi sunarız.
Sivil Toplum Kuruluşlarımıza ve Siyasi Parti temsilcilerimize yakın ilgileri ve destekleri için teşekkür ederiz.
Eskipazar ve Gerede halkı olarak Allahın izniyle bu problemi 2024 yılına geçmeden bitmesi için emek vermeye devam edeceğiz.Bu yönde yetkililerden taahütler ve çalışma proğramları alınmıştır.
Platform olarak herkesi dayanışmaya ve sorunlarına sahip çıkmaya davet ediyoruz. Gelin, dayanışma gücümüzü demokratik bir ülkenin, vatanını seven,devletini seven, niyeti sermaye düşman olmayan ama her bir karışı aziz şehitlerimizin kanlarıyla sulanmış bu toprakları samimiyetle, cesaretle korumaya devam edelim. Doğanın parayla satın alınamayacak kadar değerli olduğunun arkasında hizalanalım.
Bizler; Gerede merkez Çukurca mallesi, Afatlar köyü, Koçumlar, Güney Demirciler, Burgucu, Akbaş, Hasanlar, Yazıköy,1.Avşar,2.Avşar,K ayıkiraz,Sipahiler,Sungurlar,Ümitköy,İmreşe, Kalaç, Çukurca, Kösreli, Mukamlar, Çalaman, Mangallar, Yağdaş, Dikmen, Çayörengüney, Güney, Kurtça, Eymür, Ekmeller, İmamlar, Gökçeler, Çayören, Avsartarakçı, Yunuslar, Çukurköy, Bahçedere, Ulaşlar,Acabey, Doğancılar, Örencik, Çağış, Düz Kapaklı, Dere Kapaklı, Ertuğral, Karakuz, Çalışlar, Beşkonak, Ortaca, Akçaşehir, Kayı Sopran, Karacadağ, Tozaklar, Demirciler, Imamlar2, Kayabaşı , Sömerciler, Dereköy 2, A.Örenbası, Y.Örenbaşı, Enseller, Çongallar, Haşat, Macarlar, Davutbeyli, Asmaca, Aktaş Kurtlar, Eskipazar’ın Deresoplan,Bulduk,Kuzören, Bayındır, İsmetpaşa, Hamamlı,Gözlü, Saraycık,Sadeyaka,Bölükviran köyleri ile Çerkeş İlçesine ait birçok köy bu havza üzerinde doğrudan etkilenen köylerimiz olarak mücadeleyi sürdüreceğiz.
Gerede ve Eskipazar Halkı “Çevre Katliamına Dur Platformu” yerelden başlamış bölgesel bir güç haline dönüşmüş durumdayız. Bu zincire eklenmeler Filyos’a kadar açıktır.
Sorunun çözümü için gerekli olan 200 milyon TL bizim topraklarımızdan,doğamızdan ve insan hayatından daha değerli olduğunun bilinmesini istiyoruz. Saygılarımızla.
GEREDE VE ESKİPAZAR HALKI
“ÇEVRE KATLİAMINA DUR PLATFORMU” BİLEŞENLERİ
İlhan ARMAĞAN Mehmet Emin ASLAN Prof.Dr.Hasan ÇELİK
Gerede Halkı Adına Eskipazar Halkı Adına Platform Sözcüsü Platform Danışmanı Platform Başkanı Ekonomik Kalkınma Derneği (EKODER) Başkanı EKODER Onursal Başkanı
Adem DURSUN Mustafa HALICI Yaşar BÜYÜKATAR Ahmet KAHREMAN Durmuş YILDIZ
Platform Üyesi Platform Üyesi Platform Üyesi Platform Üyesi Platform Üyesi
Akçebey Köyü Akçaşar Köyü Umut Köy Bulduk Köyü Örencik/Baltacılar Köyü
Nazif AKTAŞ Önder KIYMAZARSLAN
Platform Üyesi Platform Üyesi
Örencik Köyü Macarlar Köyü
12.03.2023
BOLU