SAFRANBOLU’DA NELER OLUYOR?
BAKANLIĞIN YAPTIĞI KORUMA İMAR PLANI SAFRANBOLU İÇİN YIKILAN KALE DUVARLARI MI? (14.07.2022)
Safranbolu sadece Türkiyenin değil tüm dünyanın korunan tarihi ve kültürel mirasıdır. Atalarımızdan miras aldığımız bu varlığı gelecek kuşaklara taşımak hepimizin görevi.
Bu günlerde "Safranbolu tarihi çarşısı imara mı açılmak isteniyor?" kaygısı ve tartışması yaşanıyor.
Safranbolu için hepimiz duyarlıyız. Eskipazar Ekonomik Kalkınma Derneği olarak bölgemiz için böylesine değerli mirasın korunması noktasında gelişmelerin yakından takipçisiyiz.
Bu akşam yani 14.07.2022 günü sat 21.30’da BRTV televizyonu sorumlu gazetecilik ve yayıncılık anlayışı ile canlı yayında konukları ile bu konuyu tartışmaya açtı.İyi de yaptı.
Sayın Zafer ACAR’ın yönettiği Proğrama Safranbolu E. Belediye Başkanı Sayın Mustafa EREN, Safranbolu gönüllüsü ve sakini Sayın Yılmaz KAVUŞTURUCU, Dünya Miras Alanları Koruma Derneği Başkanı ve Belediye Meclis Üyesi Sayın Mehmet Baki DUVAN, Safranbolu Atatürkçü Düşünce Derneği Başkanı Sayın İsmet Zühtü SARAÇOĞLU ve Doğal Sit alanında arsası bulunan vatandaşları temsilen de Karabük Ticaret ve Sanayi Odası önceki dönem Başkanlarından Sayın Sedat NAMAL katıldılar.
Proğramı notlar alarak kamuoyu adına dikkatle izledim. Kamuoyunu bilgilendirme ve duyarlılığını artırmak için yaşananları en özet ve anlaşılır şekilde aktarmayı, bir dernek başkanı olarak yöremize ve Safranbolu’ya karşı duyduğumuz sorumluluk duygusu içinde görev edindim.
Öncelikle konunun daha iyi anlaşılabilmesi için bazı bilgiler vermeliyim.
Bilindiği üzere Safranbolu, UNESCO’nun Dünya Korunan Kültür Mirası Listesinde.
Listeye girmesi kadar korumanın devamı da çok önemli.Safranbolu’nun bu listeye girmesinde ve bugüne değin korunmasında İTÜ Mezunu kensel koruma Profesörü İsmet OKYAY büyük rol oynadı. Çünkü Safranbolu’nun koruma planını 1985 yılında Prof Dr İsmet OKYAY yaptı.
Sayın OKYAY, Yüksek Lisans ve Doktorasını sırası ile Fransa’da Şehircilik Enstitüsü ve Paris Üniversitesinde 1967-1974 yılları arasında yaptı.Yani konusunda son derece uzman biriydi.Biriydi diyorum çünkü 2009 yılında maalesef aramızdan ayrıldı. Bu vesileyle kendisine Allahtan rahmet diliyorum.Bölgemize büyük hizmetleri olmuş bir akademisyen.
Safranbolu Arkeolojik Sit alanı,Kentsel Sit alanı ve Doğal sit alanı olmak üzere üç farklı sit alanına sahip bir kent. Prof.Dr İsmet OKYAY yaptığı planda, Safranbolu evlerini geleceğe karşı korumak için Kentsel ve Arkeolojik sit alanlarının hemen dış zonunu, adeta böyle bir mirasa olası rantsal saldırıyı önlemek istercesine doğal sit alanı olarak belirlemiş. Adeta bir tampon bölge oluşturmuş, bir kale duvarı örmüş.İyi de düşünmüş.Eski çarşıya girişteki çevredeki yeşil alanlar böyle korunmuş.
Buraya kadar herşey güzel. Ama herşey Ankara’nın tüm Türkiye’de bütün doğal sit alanlarının koruma derecesini 2019 yılında bir derece düşürmesi ve Doğal sit alanı Koruma İmar Planı yetkisini Kültür Bakanlığından Çevre ve Şehircilik Bakanlığına devretmesi ile başlamış.
Safranbolu’daki 1.derece Doğal sit alanlarını 2. Dereceye düşürülmüş.Hal böyle olunca derecesi düşen doğal sit alanı için yeniden koruma nazır imar planı yapma zorunluluğu doğmuş.
Safranbolu Belediye Başkanı Sayın Elif KÖSE, Belediye olarak bu planı yapıp Çevre ve Şehircilik Bakanlığı onayına sunmak yerine işin yüksek maliyeti nedeniyle Ankara’nın yani Bakanlığın bu planı yapmasını talep etmiş. Başkan KÖSE, Planı ihale edip özel sektöre versek bile zaten Bakanlık onayı ile kabul edilecekti, o zaman hem yetki hem de maliyet açısından planı Bakanlığın yapmasını istemek daha mantıklıydı diyor.
Ancak Bakanlık , çalışmalar esnasında Safranbolu Belediyesi ile bilgi paylaşmaksızın ve görüşünü almaksızın son halini 24 Mayıs 2021 de ilan etmiş. Yani Belediyenin fikrini almamış.Plan ilan edildikten sonra Safranbolu Belediyesi plan müellifinden 25 meclis üyesinin de hazır bulunduğu toplantıda brifing istemiş. Planın kabul edilemez olduğu görülmüş,itiraz raporu hazırlanmış.Sonunda planlar koruma kuruluna gitmiş,sadece plana Safranbolu Belediyesi itiraz etmiş,diğer kurul üyeleri onay vermiş.Safranbolu Belediyesi si İtiraz raporunu kurula iletmişler.(Bakanlığın bu tavrına ilişkin açıklamalar Sayın Elif KÖSE’nin BRTV nin bu akşam canlı telefon bağlantısında aktardığı bilgilerdir)
Belediye, planlarda doğal sit alanında yeşil boyalı kısımlarda 50 m2 lik tek katlı yapılaşma,mavi renkli kısımlarda sosyal donatı (itfaiyenin olduğu yerler) şeklinde yapılaşmalar görünce Safranbolu’yu koruma adına Bakanlığa itiraz dilekçesi vermiş. Ancak itiraz kabul edilmeyince iş Kastamonu idare mahkemesine intikal etmiş.Belediyenin yanı sıra Safranbolu Atatürkçü Düşünce Derneği,Mimarlar Odası ve Dünya Miras Alanları Koruma Derneği de davaya açanlar arasında. ADD nin itiraz başvurusu Kastamonu İdare mahkemesinde kabul edilmeyince konuyu İstinaf mahkemesine taşımış. Bu arada CHP İzmir Milletvekili Prof.Dr Kamil Okyay SINDIR Bakan KURUM’a 16.06.2022 tarihinde TBMM’de yazılı soru önergesi vermiş.
İmar planına karşı Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilen 7 itirazdan yukarıda saydığım dört kurumun itirazı reddedilmiş,sadece arsası olan 3 kşinin daha çok yararlanma talebi yeniden görüşülmek üzere kabul edilmiş.
Mülk sahibi olarak Sayın Sedat NAMAL, söz konusu arazinin 20 yıl önce merhum babası tarafından satın alındığını,öyle AVM yapacak dedikodularının asılsız olduğunu, 6.000 m2 yeri olduğunu ve toplam 300 m2 tek katlı yapılaşma yapabileceğini bunun da Belediyenin yapacağı 5 yıllık imar planlarına göre belediye izniyle mümkün olabildiğini ,bu planın tek başına yapılaşma için zaten yeterli olmayacağını,Safranbolu’nun dünya miras listesinden çıkarılma tehditi olmadığını,zaten buna kendisini de müsaade etmeyeceğni ifade etti. Trafik açısından rahatlama olsun diye 500 m2 yeri daha önce bağışladığını,Bölgede 1100 mülk sahibi olduğunu ve Bakanlığın yaptığı bu plan iptal edilirse bu sefer onların da itiraz edebileceğini ifade etti.
Proğrama katılan ve ismini yukarıda zikrettiğim tüm katılımcılar plana karşı yönde görüşlerini paylaştılar. Planın Safranbolu'nun felaketi olacağını hatta UNESCO nun Dünya Kültür Mirası Listesinden bİle çıkarılabileceğini,miras alanları tüzüğü 172 maddesine göre plan değişikliği yapılmadan önce UNESCO dan izin alınması gerektiği aksi halde Miras listesinden çıkarma uygulamasının UNESCO tarafından uygulanabildiğini,bunun örneklerinin olduğunu,bu plan ile kale duvarının kırılacağını adeta bu planın Safranbol’nun ilk verilen sarı öküzü olacağı yani devamının geleceğini, işin sonunda miras listesinden çıkarılma gibi büyük kötülük olacağını ifade ettiler.
Proğramın tümü eminim tekrar yayınlanacaktır, izlemenizi tavsiye ederim.
Sayın Mehmet Ali ŞAHİN’in Çevre ve Şehircilik Bakanı nezdinde Safranbolu Belediyesinin talebine olumlu yanıt verilmesi girişiminde bulunduğu ve olumlu sonuç alınmasının beklendiği de konuşmacılar tarafından ifade edilen hususular arasındaydı.
Yaptığımız değerlendirmeler ışığında,kültürel varlıkları koruma görevini tüzüğünden alan dernek olarak bizim de tavrımız, Planın hiç düşünülmeden iptal edilmesi, Safranbolu’nun hiçbir ranta kurban edilemeyeceği, riske atılamayacağı, bu yeni koruma nazır imar planının Safranboluyu koruyan kale duvarının yıkılması demek olduğu şeklindedir.
Bu mirası ülkemize kazandıranların kemiklerini sızlatmayalım,Kızıltan ULUKAVAK gibi büyük emek sahibi değerli büyüklerimizi üzmeyelim,geleceğimizi karartmayalım. STK olarak Safranbolu'nun geleceğinin yanında olduğumuzu beyan ederiz.
ESKİPAZAR EKONOMİK KALKINMA DERNEĞİ BAŞKANI